Ooit schreef ik een tekst over een zinkend schip of drijvend wrak (of zoiets) en daar kregen twee gevoelens een zeer beperkte rol toebedeeld. Hun lines waren toen zo beknopt dat - na zoveel jaren intussen - ze eens meer aandacht verdienen. Want we komen ze toch zó weinig tegen in ons dagelijks leven. (Not!) Wie kent ze niet? De kwetterende, roddelende, venijnige zusters Schuldgevoel en Schaamte*. Iedereen spreekt er wel eens over. Toch weet niemand hoe het komt dat als je de ene ziet dat de andere niet ver weg is.
Vorige week werden ze voor mij nog eens duidelijk tot leven gebracht. Het volledige gesprek duurde bijna anderhalf uur, maar na slechts een paar minuten kwamen ze toch al ten tonele. Niet door therapie of een diepgaand gesprek met iemand die ik goed ken, maar door… een hondencoach.
Soms geeft het leven zo van die tekens waar je op springt en zo had ik een tijdje geleden een afspraak gemaakt met iemand die ons hopelijk wat kan helpen om Sue rustiger en meer onder controle te krijgen.
Over die laatste zin heb ik nagedacht en mijn eerste visite van mevrouw Schaamte moeten overleven, want bij het feit dat je na anderhalf jaar iemand vraagt je te helpen bij de opvoeding van je huisdier, begint mijn interne criticus al zeer luid te lachen. Ja ja, zo met het vingertje wijzend en niks kunnen zeggen tussen het proesten door.
‘Haha, da’s dus nog iets waar ge in faalt.'
'Ziet ge wel, ik had het u toch al gezegd. En alle goedbedoelde adviezen van iedereen is echt wel dé verdoken of vriendelijk verwoorde waarheid. Dat zijn niet zomaar woorden. Dat zijn bewijzen dat ook daar ge niet goed genoeg bent. De controle verliezen, het ultieme verlies’.
(Want oh ja, ik werd vorige week door een wildvreemde aangesproken met de vraag waar onze hond vandaan kwam, want die was zo mooi en bla bla bla, en tussen het praten door mij wel onbewust de grond in boren ‘want ge hebt ze duidelijk wel niet in de hand, hè!’, waarop ik inwendig schreeuwde dat hij me beter gerust kon laten in plaats van mij te behandelen als een naïef jong ding dat gewóón wat strenger moest zijn ('een goei tikje op de snuit zou het wel leren' zeiden ze dat vroeger ook niet van kinderen?).
Maar dus kwam de coach, eigenlijk voor Sue, aan huis en nog voor ik hem een glas water had gegeven drukte hij op een paar pijnpunten en voelde ik de tranen prikken. Een korte introductie van ons gezinsleven was voor hem voldoende om het grotere plaatje te zien. Laat me hier nog wel even op inzoomen. Want hier gebeurde veel met mij. Er werd niks genormaliseerd (à la ‘Maar da’s overal’, ‘Da’s een fase’, …), geen gevoelens teniet gedaan (zoals ‘Maar zo moet ge toch niet denken’, ‘Daar moet ge toch niet zo mee inzitten’, …), werd er doorgevraagd (‘Vertel es’, ‘Hoe is dat voor de zus?’ (waarmee de focus al niet meer ligt op de hond alleen) en kreeg ik erkenning zonder dat hij een plaatsvervanger werd (‘Dit komt bij mij al binnen, dus ik kan me niet voorstellen hoe dat voor jullie is.')
Conclusie: Sue is niet ‘het probleem’, maar in alle overdonderde, complexe chaos hier, ben ik - en vermoedelijk wij allemaal een beetje - vergeten te landen en weerspiegelt dat in de opvoeding van Sue. Het gaat niet over het landen na een drukke (werk)dag of de kinderen die moe van school komen, honger hebben en de oren van je kop zagen. Het gaat over de constant toxische sfeer die er hangt door… wacht! Hier wou ik zeggen ‘de oudste die als spilfiguur fungeert’, maar zo lijk ik een vinger te wijzen. Eigenlijk wil ik dat ook wel, maar niet op een verwijtende manier. Want de realiteit is wat hij is en die doet verdomd veel zeer. Er is geen sprake van een gewoon gezinsleven en de gewone fuzzyness des leven. En toch zou ik zo graag willen dat het dit wel is. Ik probeer uit alle macht ons leven in een standaardpakket te duwen, maar er springt altijd een kant open die niet dicht gaat alvorens ergens anders open te poppen - of erger: te scheuren.
Ik blijf na al die jaren nog altijd mezelf en ons gezin vergelijken met vrienden, met familie, met kennissen en dat gaat niet. Maar het zijn de genormaliseerde zinnen, de misplaatste (h)erkenning, .. die me blijven laten drijven naar die hoop. Ik wil dat ons gezin de gewone obstakels ervaart als iedereen. Net omdat ik wil als iemand zegt ‘oh, maar dat is hier ook’ dat ik voel dat het ook echt klopt. Alleen voel ik dat zelden.
Val ik hier in herhaling? Jazeker, want ik hoor mezelf dit al jaren zeggen, zowel inwendig als in een boze bui luidop. Dat is een aanvaardigsproces waar ik niet door lijk te geraken. Waar ik denk dat we als gezin nog niet door geraken. Ooit zal dat zeker wel komen, maar daar is nog heel wat meer tijd voor nodig.
Ondanks dat ik hier het over Schuldgevoel en Schaamte wou hebben, merk ik dat die personages nog niet vaak specifiek benoemd zijn. Al denk ik wel dat het duidelijk is dat ze allebei aanwezig zijn in wat hier staat. Vooral schaamte stond hier al centraal.
Gisteren kreeg Schuldgevoel ook een grote rol toebedeeld in een gesprek met de kinderpsychiater. In plaats van een heel uur therapietijd voor de oudste, vroeg ik een oudergesprek omdat ik echt wat dingen kwijt moest. September is overal een drukke, chaotische, spannende maand. Hier gaat het er dan altijd nog een graad of 10 erger aan toe. Het op-zijn gevoel is er volledig terug, met best wel wat gevolgen van dien.
Het schuldgevoel naar de maatschappij, de omgeving, de kinderen én in de relatie neemt de laatste weken een zeer grote plaats in. Hoe kan het dat er geen energie is na enkel een ochtendshift en er gewoon maar te moeten staan voor de namiddag/avondshift? Daarbij ga ik helemaal voorbij aan de slechte nachten en inferieure slaapkwaliteit, de immer aanwezige spanning voor (neurodivergente) meltdowns (wat zo langzaamaan - hebben we geleerd - een trauma is geworden in ons hoofd), het luide geruzie tussen broer en zus (wat voor 25% normaal is, het overige percentage is het gevolg van een complexer gegeven van persoonlijkheden), het gebrek aan flexibiliteit qua opvang en hobby's, de angst voor gewonden of scherven, het elke dag opnieuw dubbel koken, voortdurend klaar staan om zo veel mogelijk scenario's te laten passen in een zevenjarig hoofdje en ik ga zeker ook voorbije aan het (onnodige) gevoel te vechten tegen de standaarden van de wereld.
Daarenboven heb ik het gevoel dat ik niet terug kan doen wat er voor ons gedaan wordt. Of dat wel te doen, maar daar zoveel energie in te steken én dat op haar beurt te maskeren zodat het niet opvalt dat de batterij niet oplaadt. Zo lukt het momenteel niet om vriendjes van de jongste thuis te laten komen spelen, ook al is zij ergens wel vaak mogen gaan plezier maken. De drukte die dat veroorzaakt is teveel voor onze vriend of zorgt nadien voor zoveel spanning dat we er niet eens aan beginnen. Dit ten treure van de kindjes zelf, van de dochter en eigenlijk ook van mij. Net om deze reden hou ik ze vaak thuis en ga ik soms gewoon niet in op uitnodigingen, want ons gezin kan op dit moment geen ruimte maken voor een ander kind in ons huis. Hierbij maak ik de denkfout dat anderen dit elke dag bijhouden en dat wij minstens één keer per dag het onderwerp van de dag zijn: 'Seg schandalig, hè? Die Sara zorgt er wel voor dat die jongste daar weg is en hier de boel op stelten komt zetten, maar eens iets terugdoen...'. Meerdere denkfouten dus, want héél misschien is die jongste elders een opruimmie in hart en nieren en maakt ze enkel thuis rommel of denken ze dat maar één keer per week in plaats van elke dag. Maar het is niet alleen voor de kleine meid. Er zijn ook huizen waar de oudste al uren heeft versleten, waar hij intussen echt ongelooflijk graag is en zijn weg kent. Ook hier heb ik het gevoel niet terug te kunnen doen wat er voor ons gedaan is. Schuld, schuldig! Daar komt zeker een rechtzaak van. Of toch in mijn hoofd.
Gisteren - en ook vorige week - werd me gevraagd dat schuldgevoel achterwege te laten of daar op z'n minst wat in te minderen. En daar leg ik nu ook de focus op. De schaamte is daarbij niet weg, maar ik wil mij inderdaad niet zo schuldig meer voelen. Ja, deze week heb ik nog tussen de schooluren nog niets anders gedaan dan gepuzzeld. Stukje voor stukje een groter geheel proberen te maken. Dat is mijn grip naar een 'gezond' piekermoment. Ik weet dat ik op zulke momenten erg veel denk en dat durf ik wel piekeren noemen, maar het is een denkproces waar ik probeer mijn hoofd te structuren. Resultaat: deze blog. Want mezelf kennende is dat waar het helen terug begint. Eens het uit mijn vingers is getypt, kan ik kijken naar wat er voor me ligt en ruim ik het langzaam op. Tot de volgende keer dat ik het genoegen heb een visite van de tantes te krijgen.
* een aantal jaren geleden noemde ik ze ten onrechte Meneer Schuldgevoel en Mevrouw Schaamte, bij deze is die fout hersteld, want zo stereotypisch denkend zijn we wel
Comments